Settimanale naziunalistu corsu dapoi 1966

N°2750

da u 2 à l’8 di ghjugnu 2022

Accapu di a reddazzione

Lingue in altrò

Sucità Bislingua

le 08/06/2022

U ghjurnalista è cunfarenzieru, Michel Feltin Palas, scrive una rubrica regulare nant’à L’Express chì tutt’ognunu pò riceve (basta à dumandà*), à prupòsitu di u statutu di e lingue regiunale. U pudete dinù truvà nant’à a so catena Youtube. E so crònache sò mondu interessante è si n’impara assai. L’omu, inamuratu di e lingue, disciuleghja parolle linde è chjare induv’ellu ci spieca e cose chì duverìanu esse sèmplice è naturale, mustrènduci quant’ellu hè, à u cuntrariu, bellu cumplicatu di campà in Francia. « Basta à vede ciò ch’ellu si passa in d’altre demucrazìe aurupee per esse tutt’à fattu cuncretu » dice Michel Feltin Palas. È u tippu ùn manca d’umurìsimu postu ch’ellu aghjusta : « a lettura di ss’artìculu ùn hè cunsigliata à e personi chì prisèntanu à tempu un truppìsimu centralisatore è debbulezze cardiache » ! Cusì, s’impara chì in Paese Gallese, u studiu di u gallese cum’è seconda lingua hè ubligatoriu sin’à l’età di sèdeci anni. Ben intesa, per quelli ch’ùn lu pìglianu micca cum’è prima lingua. In Italia, in a pruvince di Bolzana, induve u talianu è l’allemanu sò lingue ufficiale, ogni citatinu hà u drittu di sprimassi in a so lingua materna cù l’amministrazione pùblica, ancu di pettu à un ghjùdice. Spieca dinù Michel Feltin Palas chì à u Groenland, u gruenlandese hè a lingua ufficiale, in tantu chì u danese hè imparatu solu « di manera apprufundita ». In u Lussemburgu, u lussemburghese, l’allemanu è u francese sò aduprati in scola secondu u cìculu o e materie. À u Québec, una càrtula specìfica face di u francese a sola lingua di cumunicazione ufficiale di l’intraprese. In Sguìzzera induve u francese, l’allemanu è u talianu sò lingue ufficiale, i rispunsèvuli di l’amministrazione dèvenu omancu « dispone di cunniscenze attive di duie lingue è passiva pè a terza lingua ». L’impiecati sò incuragiti da l’amministrazione federale à seguità corsi di lingua. Ìn l’Ìsule Féroé, territoriu autònomu di u Danemark, u feruianu è u danese sò lingue cuufficiale, ci dice torna Michel Feltin Palas. Aghjustemu (postu chè no vultemu d’un viaghju di stùdiu in l’Ìsule Féroé) chì tutti i feruiani pàrlanu u feriuanu, l’inglese è u danese è, ben intesa, a so lingua hè incuragita più chè l’altre. In Helsinki, attacca torna u nostru amicu Feltin Palas, a minurità suedofona seguita i corsi a matina in finlandese è u dopumeziornu in a so lingua svedesa. « Reame Unitu, Italia, Danemark, Lussemburgu, Canadà, Sguìzzera, Finlanda, cum’è si ne pò accorge tutt’ugnunu, sta lista hè cumposta di paesi tutt’à fattu sìmule à u nostru » dice torna u ghjurnalista, « ma nunda ùn ci impedisce di seguità altre pulìtiche linguìstiche, menu rispettose di i diritti culturali di e minurità, cundute tempi fà in altri lochi. Spirèndusi per un dettu di l’esempiu di Mussolini ind’è l’anzianu Sud-Tyrol, strappatu da l’Italia à l’anzianu imperu Austru Ungarese dopu à a guerra di u 14. À nome di l’unità naziunale, u dittatore ci avìa impostu l’usu di u talianu, sbattizatu a regione Venezia Tridentina, è italianizatu a tupunumàstica. Tutt’assumiglianza cù e misure appiecate oghje in Francia sarebbe ben intesa incurruttamente casuale » conclude Michel Feltin Palas, cù sempre ssu spìritu un pocu stuzzicaghjolu… •

Fabiana Giovannini.

 

* [email protected]

aue-rect
pietra-rect
mattei-rect
pm-rect

Sustenite

A voce di l'autunumia dipoi sissant'anni

Abbunatevi

Arritti ùn pò campà senza voi !

soleco
ottavi
lmaiacciu
fratelliangeli
casart

Annonces
légales

Publicate i vostri annunzi ind'è Arritti : susteniteci !

Accapu

Lege Duplomb

le 16/07/2025

Dopu à l’Assemblea naziunale, a lege Duplomb hè stata aduprata da u Senatu l’8 di lugliu, è ghjè un rinculu…

le 09/07/2025

Fousseynou Cissé hè un eroe. Di fronte à un focu in u 18u circundariu pariginu, s’hè lanciatu senza undà à…

Accapu di a reddazzione

le 03/07/2025

Un hè chè un annunziu di più nant’à i nostri posti di televisiò, trà un piattu è l’altru à meziornu,…

Da leghje dinù

Duplomb

Lege Duplomb

le 16/07/2025

Dopu à l’Assemblea naziunale, a lege Duplomb hè stata aduprata da u Senatu l’8 di lugliu, è ghjè un rinculu…

Du 25 au 27 août 2025 en Corse

le 09/07/2025

RPS

Langues et cultures minoritaires, le péril de la spéculation immobilière

le 30/05/2025

BASTIA 24/05/205 - SCONTRU D'ARRITTI © PIERRE MURATI

Umagiu à Max Simeoni

le 09/04/2025

Max Simeoni

Recevez
notre Newsletter

Ricevite l’attualità è i cartulari di a nostra redazzione, per e-mail, una volta à a settimana.

Ricerca