nant’à Arte

« Mafia et République »

Arte ci hà prupostu un’inchiesta in trè parte di ciò chì ghjè a màffia corsa, da a so nàscita ver’di 1929 sin’à 2015. Ci vole à ammintà sùbitu chì u riportu ùn hè micca partitante d’una Francia nucente contr’à un’ìsula di maffiosi. U fattu si stà chì i ghjurnalisti si contèntanu d’espone i fatti, seguitendu trè generazioni di malfattori. E màghjine è i filmetti di tandu sò numarosi assai, fènduci scopre u sistema maffiosu cum’è una realità viva. U scopu di issi trè emissioni hè di mette à ghjornu u liame trà a màffia è u putere : senza a cumplicità d’una parte di i puliticanti, ùn ci saria micca màffia.

A prima generazione hè quella di i Corsi stallati in Marsiglia : Sabiani, Carbone è u talianu Spirito fàcenu i so affari ind’u portu di a cità, locu chì riceve tutte e marcanzie è chì t’hè dunque u situ ideale pè accuncià un tràfficu. Cumèncianu cù a prostituzione, i chjerchji di ghjocu, e sigarette.

Ind’u mentre di a siconda guerra mundiale, i trè amichi si fàcenu cullaburatori : Sabiani, chì facia parte di u PS po di u PCF, raghjunghje u PPF. Ne sarà u capimachja è cuaiutarà cù u guvernu di Vichy. Carbone è Spirito, in quant’à elli, èntrenu à a Gestapò. Per via di u clientellìsimu, l’occupazione hè un mumentu beatu pè a màffia. Andendu in Parighji per fà u tràfficu di donne bianche, i trè amichi scòntranu à Leandri, un omu chì francarà tutte e generazioni di a màffia corsa.

À a fine di a guerra, Sabiani è i so omi scàppanu in Sigmaringen. Carbone avia ghjà trovu a morte ind’un accidente. Or’dunque, ci hè a piazza per un antru gruppu di maffiosi, aiutati, torna, da u putere chì vole mantene l’òrdine trà i Francesi.

Da què affàccanu i fratelli Guerini mandati da Defferre. D’altronde, in Marseglia, De Gaulle cerca à falla finita cù a lotta trà u PC è i Gaulisti è stu capatoghju sarà fidatu à a màffia corsa.

Più tardi, truveremu à Renucci è Francisci liati cù Leandri è i Guerini, chì a spezialità sarà u tràfficu di droga. Ricìclanu i soldi per via di chjerchji di ghjocu. Sparìscenu i Guerini, lascendu a piazza à Francisci è Leandri chì s’intaràssanu à l’Àfrica. Maghju 1968 sarà l’occasione per un ghjòvanu Corsu di fassi un nome : Carlu Pasqua. In l’anni settanta, a màffia corsa si stende pè isse Àfriche cù l’aiutu di Elf. I fratelli Feliciaggi èntrenu in Elf ind’u Congo. Ind’a terza parte di l’emissione, tucchemu à u mondu oghjincu, cù pè a prima volta, a màffia corsa chì si stalla in Còrsica : Francisci, Leandri, Tomi, Feliciaggi, a Brise de mer ne sò l’attori principali.

Si compie u ducumentu di 2015, nanz’à a vittoria di i naziunalisti chì si daranu di rimenu per falla finita cù u clientellìsimu à le volte maffiosu…

Marina Chovin.